W marcu ubiegłego roku Minister Zdrowia wydał rozporządzenie, które określa szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia podmiotów wykonujących działalność leczniczą, w tym także zastosowanie w nich odpowiednich materiałów wykończeniowych. Należy więc zwracać uwagę nie tylko na wydzielenie określonych pomieszczeń oraz funkcjonalne ich rozplanowanie, ale także na to, aby podłogi, a także ich połączenie ze ścianami były wykonane z materiałów umożliwiających ich mycie oraz dezynfekcję.

Atesty higieniczne

Przy wyborze konkretnego materiału należy także zwrócić uwagę na to, czy posiada on atest higieniczny, wydawany przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, pozwalający na stosowanie go w obiektach służby zdrowia. Wszystkie materiały i elementy wykorzystywane w placówkach służby zdrowia powinny mieć takie atesty. Zdarza się jednak, że nawet materiały promowane przez ich producentów jako dedykowane dla służby zdrowia takich atestów nie posiadają. Brak dokumentacji w tej kwestii może stać się w przyszłości problemem dla właściciela lokalu podczas kontroli placówki przeprowadzanej przez Sanepid.

Pożądane cechy materiałów wykończeniowych

Materiały zastosowane do wykończenia wnętrza placówki medycznej muszą charakteryzować się przede wszystkim łatwością w utrzymaniu czystości, a niektóre dodatkowo powinny być odporne na środki chemiczne, służące do dezynfekcji. Czystość w ogromnym stopniu wpływa na pozytywny obraz całej placówki, więc łatwa w utrzymaniu podłoga jest istotnym elementem wszystkich pomieszczeń, w szczególności tych, do których ma dostęp pacjent. Warto także zwrócić uwagę na jakość, a co się z nią wiąże, także na trwałość stosowanych materiałów. Te o wysokich parametrach pozwalają na wieloletnie, bezproblemowe użytkowanie pomieszczeń narażonych na intensywne użytkowanie, bez widocznych zmian ich powierzchni. Można znaleźć na rynku produkty posiadające nawet 10 lub 15-letnią gwarancję producenta. Przez ten czas zachowuje ona swoje parametry techniczne i walory estetyczne, nie wymagając żadnych dodatkowych czynności związanych z jej konserwacją, poza standardowym czyszczeniem. Jeśli zastosowana jest wykładzina słabej jakości, skutkuje to szybszym, widocznym zużyciem, które do momentu jej wymiany na nową tworzy negatywny wizerunek gabinetu.

Każdy z nas przynajmniej raz w życiu, najczęściej w placówkach państwowych, miał możliwość zaobserwowania obszarów intensywniej użytkowanych fragmentów pomieszczeń wyznaczonych poprzez starcie w tych miejscach wierzchniej warstwy wykładziny z kolorem i wzorem. Nie jest to jednak cechą charakteryzującą wykładziny PCV ogólnie, ale wynika ze stosowania słabej jakości materiału. Warto zwrócić także uwagę na to, czy wybierana przez nas wykładzina nie wymaga okresowego zabezpieczania powierzchni poprzez np. jej akrylowanie. Może bowiem okazać się, że wydająca się początkowo atrakcyjniejsza cenowo opcja, przy doliczeniu kosztów zabezpieczania powierzchni przez okres kilku lat użytkowania, okaże się produktem zbliżonym cenowo lub nawet wyższym w porównaniu z droższymi odpowiednikami niewymagającymi dodatkowych zabiegów konserwacyjnych.

 

Estetyka podłogi

Wystrój gabinetu planowany jest zazwyczaj przynajmniej na kilka lat. Warto więc zwrócić uwagę na to, aby zastosowane w nim trwałe elementy wnętrza, przede wszystkim wykończenie podłóg, dobrane były w taki sposób, aby tworzyły elegancką, ponadczasową podstawę wnętrza, którą będzie można, poprzez dokonanie prostych i tanich w realizacji zmian aranżacyjnych (np. kolorystyki i wykończenia ścian), dostosować do zmieniających się trendów. Często inwestorzy przy wyborze materiałów wykończeniowych podłóg wahają się pomiędzy płytkami ceramicznymi a wykładzinami PCV. O ile w pełni uzasadnione może być zastosowanie w poczekalni i toaletach płytek ceramicznych, które wyjątkowo podobają się właścicielowi i tworzą pożądaną przez niego estetykę wnętrza, o tyle pokrycie płytkami podłóg gabinetów, sterylizatorni i pracowni RTG wymaga dodatkowego namysłu.

Wynika to z różnic parametrów technicznych tych dwóch rodzajów powierzchni. Ze względów higienicznych, przy dążeniu do jak najmniejszej ilości połączeń technologicznych, dobrze sprawdzają się podłogi elastyczne. Tworzą one jednolitą, szczelną powierzchnię poprzez zastosowanie spawów pomiędzy poszczególnymi pasami wykładziny (podłogi winylowe w formie desek lub płytek kładzionych bezspoinowo na styk nie mogą być stosowane w obiektach służby zdrowia ze względu na powstawanie szczelin, w których może gromadzić się brud pomiędzy poszczególnymi jej elementami). Jednolita powierzchnia zapewnia większy komfort użytkowania mobilnego wyposażenia gabinetu (asystor, krzesełka stomatologiczne lekarza i asysty) niż w przypadku płytek ceramicznych, pomiędzy którymi Stosowane są fugi. Z tego względu należy stosować wykładziny z wykończeniem gładkim, a nie ryflowanym i pastylkowym, aby uniknąć wibracji w trakcie używania elementów jezdnych. Najważniejszym jednak argumentem przemawiającym za stosowaniem wykładzin PCV w gabinetach i sterylizatorni jest to, że elastyczność takiego podłoża zmniejsza ryzyko zniszczenia końcówek stomatologicznych w razie ich upadku na podłogę.

Wykładzinami PCV można pokryć podłogę we wszystkich pomieszczeniach włącznie z toaletami i pomieszczeniami technicznymi. Pozwala to na uzyskanie jednolitej płaszczyzny podłogi bez konieczności wykonywania połączeń technologicznych pomiędzy różnymi rodzajami podłogi. Wykładziny PCV (zwane też winylowymi), czyli sztuczne wykładziny oparte na bazie polichlorku winylu, dzielą się na dwie podgrupy: wykładziny homogeniczne i heterogeniczne.

 

Wykładziny homogeniczne

Zbudowane są z PCV z dodatkami wypełniaczy i plastryfikatorów. Charakteryzują się tym, że posiadają jednolitą strukturę, wzór i kolor na całej swojej grubości. Dzięki temu zachowują niezmienność nawet po kilkunastoletnim użytkowaniu i stanowią dobre rozwiązanie dla przestrzeni o dużym lub bardzo dużym natężeniu ruchu. Są trwałe, odporne na obciążenia mechaniczne i działanie czynników chemicznych, a dzięki wypełniaczom, którymi mogą być na przykład kawałki kwarcu, stają się wykładzinami antypoślizgowymi, co znacząco podnosi komfort pracy. Wykładziny te są sztywniejsze i cięższe niż wykładziny heterogeniczne, ale mają jednocześnie niższą od nich odporność na zarysowania i uszkodzenia mechaniczne.

Wykładziny heterogeniczne

To wykładziny wielowarstwowe, w których wierzchnią warstwę stanowi powierzchnia użytkowa (charakteryzująca się dużą zawartością PCV warstwa poliuretanowa), a warstwę spodnią stanowi warstwa konstrukcyjna i izolacyjna. Wykładziny te są łatwe w utrzymaniu czystości, ale po starciu czy zniszczeniu ich wierzchniej warstwy tracą swoje walory estetyczne i użytkowe. Zarówno wykładziny heterogeniczne, jak i homogeniczne mogą dodatkowo posiadać w swoim składzie preparaty hamujące rozwój bakterii i minimalizujące ryzyko infekcji i zakażeń lub posiadać specjalne powłoki z poliuretanu oraz środków grzybo- i bakterio- bójczych. W ostatnich latach udowodniono jednak, że na tworzywach sztucznych typu PCV nie rozwijają się ani bakterie, ani grzyby, więc producenci przestają stosować te dodatki w składach wykładzin. Aby zapewnić szczelność, aseptykę i uniknąć miejsc, w których mógłby zbierać się brud, przy układaniu wykładzin elastycznych PCV stosuje się system bezfugowy poprzez

zastosowanie połączenia poszczególnych arkuszy wykładziny sznurem spawalniczym na gorąco lub spawu na zimno. Przy ścianie wywija się wykładzinę, tworząc cokół ścienny o wysokości min. 10 cm. Zastosowanie wyprofilowanej listwy wyobleniowej na styku podłogi ze ścianą ułatwia mycie i dezynfekcję, a także umożliwia użycie maszyn szorujących. Elastyczne wykładziny winylowe z przeciwpoślizgowymi drobinkami w całym przekroju warstwy ścieralnej tworzą trwałe powierzchnie, zapewniające antypoślizgowość przez cały okres ich użytkowania. Zachowują swoje cechy antypoślizgowe nawet wtedy, kiedy są mokre (tzw. podłogi bezpieczne). Podłogi wykonane z wykładzin winylowych stanowią także skuteczny punkt zaparcia dla korzystających z nich użytkowników, dlatego świetnie sprawdzają się w gabinetach chirurgiczno-stomatologicznych, w których specyfika pracy wymaga od lekarzy pozycji stojącej.

Podłogi specjalne

W pomieszczeniach wymagających rozpraszania lub przewodzenia ładunków elektrycznych stosuje się wykładziny prądoprzewodzące i antyelektrostatyczne. Dotyczy to pomieszczeń wyposażonych w specjalistyczną aparaturę, takich jak gabinety radiologiczne czy sale operacyjne oraz wszędzie tam, gdzie wymagane jest przewodzenie bądź rozpraszanie ładunków elektrycznych. Różnice potencjałów elektrycznych, spowodowane elektrycznością statyczną, mogą zakłócać odczyty aparatury, a nawet mieć negatywny wpływ na zdrowie pacjentów. Dzięki właściwościom elektroprzewodzących wykładzin, ładunki elektryczne są odprowadzone na zewnątrz pomieszczenia do odpowiednio przygotowanej instalacji elektrycznej. W pomieszczeniach niewymagających odprowadzenia ładunków na zewnątrz stosuje się wykładziny antyelektrostatyczne, które zapobiegają osiadaniu ładunków elektrycznych na powierzchni podłogi. Na tegorocznych targach Warsaw Dental Medica Show zorganizowany został gabinet pokazowy, w którym podłoga pokryta była wykładziną winylową montowaną do podłoża bezklejowo, po raz pierwszy prezentowaną na targach stomatologicznych w Polsce. To rozwiązanie jest u nas nadal dość rzadko stosowane, ale np. w Europie Zachodniej, Australii i Kanadzie – bardzo powszechnie. Cieszy się szczególną popularnością w krajach, w których ważna jest ekologia. Rozwiązanie to pozwala zupełnie wyeliminować konieczność użycia kleju przy mocowaniu wykładziny do podłoża i zachowaniu identycznego komfortu użytkowania do metod montażu klejowego.

Radosław Arciszewski, współwłaściciel ARCDEKO:

Postanowiliśmy zapoznać lekarzy z nowymi rozwiązaniami z zakresu wykładzin przeznaczonych do gabinetów stomatologicznych. Z doświadczenia wiemy, że na co dzień nie mają oni możliwości zapoznania się aktualną ofertą wykładzin PCV, a swoją wiedzę na ich temat opierają na dotychczasowych doświadczeniach użytkowych wyniesionych z własnych gabinetów lub gabinetów znajomych. Z roku na rok poszerzane są palety barw, uatrakcyjniane jest wzornictwo, które czyni wykładziny PCV ciekawym rozwiązaniem także pod względem estetycznym. Na targach zaprezentowaliśmy wykładzinę bezklejową. W Polsce klienci na razie podchodzą do tego produktudość nieufnie, preferując rozwiązania montażu na trwale łączące wykładzinę z podłożem. Tymczasem, jak pokazują doświadczenia z innych krajów, wykładziny bezklejowe są przyszłością, w którą zmierza teraz cały przemysł wykładzin. Chcieliśmy dać lekarzom możliwość samodzielnego przekonania się, że niezależnie od tego czy wykładzina montowana jest do podłoża za pomocą kleju, czy zastosowano specjalną wykładzinę bezklejową, osiągnięty jest ten sam poziom jednolitej gładkiej powierzchni i najwyższego komfortu użytkowania. Niezaprzeczalnymi atutami tego rozwiązania są łatwość i szybkość montażu oraz możliwość położenia wykładziny na podłożu o większej wilgotności niż w przypadku wykładzin klejonych. Pozwala to zaoszczędzić wiele czasu potrzebnego na wystarczające wyschnięcie podłoża. Stworzone przez firmę Altro innowacyjne rozwiązanie pozwala odprowadzić ewentualną wilgoć na zewnątrz poza wykładzinę. Montaż bezklejowy daje także możliwość bardzo łatwego demontażu wykładziny w przypadku zmiany lokalu i zastosowania jej w nowym miejscu. Tym bardziej, że polecane przez nas wykładziny mają nawet 15-letnie gwarancje. Zaobserwowaliśmy, że miłe zaskoczenie wzbudzała prezentowana przez nas oferta kolorów i wzorów wykładzin. Udało nam się odczarować mylne wyobrażenie o podłogach PCV często nadal kojarzących się z niezbyt wyszukaną estetyką.

Autorem artykułu oraz projektu gabinetu stomatologicznego (przedstawionego na zdjęciach) jest architekt – Marta Maliszewska z pracowni TUTO